Chủ Nhật, 15 tháng 11, 2015
Khi nào cần đến thuốc chống nôn?
Nôn - Lợi hay hại?
Nôn là một phản ứng của đường tiêu hóa nhằm tống đẩy đồ ăn thải bỏ qua được miệng. Các chất nôn bao gồm thức đối đãi trong dạ dày và một phần của đoạn trước tiên của tá tràng. Chúng có thể là thức ăn mới (dưới 1 giờ sau khi ăn) hoặc đồ ăn cũ (quá 6 giờ sau ăn).
Về mặt toàn thân học, nôn là một phản ứng có lợi, mang thuộc tính che chở. Bất kỳ một chất độc hay một chất lạ nào vào toàn thân thì phản ứng sinh tồn là tống bỏ ra bên ngoài bằng mọi cách. do vậy, trong các bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm độc, một trong các cách cấp cứu kịp thời đó là gây nôn. Nhưng nếu phản ứng nôn diễn ra quá mức, gây hại cho cơ thể cần phải được ngăn chặn. Ví dụ, nôn do say tàu xe, nôn do thuốc điều trị như trị liệu ung thư, nôn do bệnh bao tử như viêm loét bao tử - tá tràng...
Có mấy loại thuốc chống nôn?
Có nhiều loại thuốc chống nôn khác nhau. Để giản dị hóa việc coi xét, người ta phân chia thuốc chống nôn thành các nhóm sau: nhóm căng thẳng thụ cảm thể serotonin, thuốc stress thụ cảm thể dopamin, thuốc stress thụ cảm thể neurokinin 1, nhóm kháng cholin, nhóm kháng histamin, nhóm dẫn xuất của cannabinoid và nhóm corticoid.
Trong danh mục các thuốc này, về mặt tác động chính của cơ chế gây nôn, thuốc áp lực thụ cảm thể serotonin có tác dụng chống nôn mạnh nhất. Thuốc này có tác dụng chống nôn là vì chúng có khả năng gắn kết vào thụ cảm thể serotonin ở ruột và trên não bộ, làm bất hoạt cung thần kinh phản xạ nôn đi từ đường tiêu hóa tới thần kinh trung ương. Độ mạnh của nhóm thuốc này là rất mạnh và chuyên được dụng để chống nôn trong các trường hợp phẫu thuật, chữa trị ung thư, chữa trị hóa chất.
Nhóm áp lực dopamin là một nhóm thuốc giông giống tác động trên thần kinh trung ương. Nhóm này chống được nôn vì chúng làm bất hoạt các hoạt động của dây thần kinh gây nôn có liên quan đến dopamin. Nhóm này có hai phân nhóm nhỏ là thuốc áp lực dopamin ngoại vi chuyên ức chế thụ cảm thể dopamin hiện diện trong đường tiêu hóa và dopamin trung ương chuyên căng thẳng thụ cảm thể này trên não bộ. Sự bức xúc này đưa đến một nhanh nhất là giảm nhu động ruột và không có phản ứng co bóp để gây ra nôn. Hai thuốc điển hình của nhóm stress dopaimin ngoại vi đó là domperidon và metoclopramid. Thuốc có hoạt lực trung bình, chuyên dụng để chống nôn trong chữa trị các bệnh lý giống như như thuốc ức chế thụ cảm thể.
Nhóm kháng histamin là nhóm thuốc chống nôn phổ biến trong thực tại. Nhóm thuốc này có khả năng được uống mà không cần kê đơn. Kháng histamin có tác dụng bức xúc thụ cảm thể của histamin trên đường tiêu hóa. Thuốc làm giảm nhu động dạ dày là chính và giảm nhu động ruột. vì thế tạo ra an toàn chống nôn. Thuốc này được sử dụng chống nôn do tiền đình, say tàu xe, chóng mặt hoặc các dấu hiệu nôn giông giống. Ví dụ như diphenylhydramin với tên biệt dược là nautamine.
Một nhóm thuốc chống nôn khác khá quen thuộc hàng ngày đó là nhóm dẫn xuất cannabinoid, hay còn gọi là dẫn xuất của morphin. Điển hình là loperamid. Nhóm thuốc này có tác dụng làm giảm nhu động ruột, làm giảm tiết dịch tiêu hóa, làm giảm phản ứng vận động ngược của đường tiêu hóa nên có tác dụng chống nôn. tuy vậy, hiệu lực chống nôn của thuốc này không mạnh nhưng hiệu lực làm giảm tiêu chảy thì mạnh hơn. Thuốc được dùng trợ giúp trong chữa trị nôn do nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn.
Dùng khi nào?
thời khắc dùng thuốc chống nôn phù hợp sẽ có tác dụng ngăn chặn nôn nhanh nhất và không vi phạm vào cơ chế che chở phản ứng nôn. Để có hiệu quả chống nôn mạnh, tức ngăn chặn nôn hoàn toàn, bạn cần phải dùng thuốc trước khi thời điểm nôn xảy ra ít nhất 30 phút. Đây là thời kỳ tối thiểu cho các thuốc phong tỏa các thụ cảm thể cấp thiết để tạo ra phản ứng chống nôn an toàn. thành thử bạn hãy sử dụng thuốc chống nôn trước khi phát động hành trình nếu bạn lo phiền bị nôn do say tàu xe. Bạn cần uống thuốc chống nôn trước 1 giờ mổ xẻ nếu bạn lo phiền sau giải phẫu sẽ bị nôn. thỉnh thoảng, đường uống không đủ mạnh thì lương y sẽ tiên đoán, suy đoán và tìm thuốc bằng đường tiêm thay thế. Một số thuốc được chế dưới dạng cao dán có tác dụng tại chỗ nhưng hiệu lực của đường dùng này là nhẹ nhất.
Trong các trường hợp nôn do ngộ độc thực phẩm hay nhiễm khuẩn nhiễm độc đồ ăn, bạn chỉ nên dùng thuốc chống nôn sau khi đã chắc chắn rằng các mầm bệnh hoặc các độc tố đã được thải ra hết. Thường thì sau 2 lần nôn ban đầu là các chất độc đã bị tháo bỏ ra khỏi bao tử. tuy nhiên, nếu bạn dùng thuốc chống nôn sau thời khắc này thì sẽ hạn chế tối đa tình trạng tàng trữ chất độc. khi đó, thuốc chống nôn vẫn có nhanh nhất. Lúc này, bạn có khả năng tiến hành đường uống hoặc đường tiêm.
Trong trị liệu ung thư, phản ứng nôn rất kiêng dè làm bệnh nhân không ăn được, tăng độ mệt mỏi của liệu pháp. Liệu pháp uống đôi khi không hiệu quả, chúng mình cần dùng đến liệu pháp tiêm. tương tự như trong trường hợp chống nôn sau mổ xẻ vậy. Để ngăn chặn nôn hoàn hảo, bạn cần dùng thuốc chống nôn trước khi chữa trị 1 giờ và tiếp tục dùng thuốc chống nôn sau 1-2 giờ điều trị.
Có một điều xem xét khi dùng, thuốc chống nôn phối hợp sẽ nhanh nhất hơn dùng một loại thuốc. bởi thế, trong một số trường hợp, người ta phải tính tới chuyện dùng kết hợp thuốc. theo đó, ngay sau 1 giờ dùng thuốc chống nôn mà triệu chứng nôn của bạn không hết, bạn cần thông tin ngay cho lương y để điều chỉnh phù hợp. Hoặc là bạn sẽ được tăng liều hoặc là bạn sẽ được dùng kết hợp thêm 1 hoặc 2 loại khác nữa thêm vào. Điều này là hết sức thông thường trong chữa trị chống nôn.
Theo Zing
»Những xem xét cho mẹ bầu khi ăn hoa quả
»Sự thật đằng sau những hiểu lầm trong ăn uống
Xem Thêm
0 nhận xét:
Đăng nhận xét